ԱՆԴՐԱՆԻԿ ՄԱՐԳԱՐՅԱՆ

ՀՈՒՆԻՍԻ 12-ԻՆ ԿԴԱՌՆԱՐ 60
Իր տեղը մնաց բաց: Մարդու իր տեսակը գրեթե չլրացվեց: Մարդասիրության դեֆիցիտի էս մեծ օրերում:
Իր կյանքում բոլորի համար տեղ կար: Առանձին քաղաքական գործիչներ` ունենք: Առանձին մարդասերներ` ունենք: Սրանք իրար հետ` չունենք, ու ոնց ցույց են տալիս «անցքերը», դժվար ունենանք:
Ինքն էդ քչերից էր: Իր հետ հեշտ էր, որովհետև եզակիորեն պահպանել էր բնականությունը: Չէր խաղում: Բնակա՜ն, շռայլ, հումորով, նաև` տնավարի, որ մեկ էլ Վազգենն իրեն կարող էր թույլ տալ:
Ակունքավոր էր: Տարին մեկ անգամ վեր էր կենում, գնում Խուստուփի ստորոտները` Նժդեհի «մոտ»: Ձևով հեթանոս, բովանդակությամբ քրիստոնյա էր: Էդքան մարդասիրություն քրիստոնյայի՛ մեջ կարող էր տեղավորվել: Որ մահացավ, հանկարծ հասկացա, որ կյանքիցս մի մեծ բան է պակասել. էնպես մենակ զգացի, մի քիչ էլ` անպաշտպան:
Բայց էդ չէր հետաքրքիրը. էդ օրերին հանկարծ տեսա, որ գրեթե բոլորն ունեն էդ զգացողությունը. ճանաչող-չճանաչող, ու որ էդ զգացումը իր աուրան էր տարածում, ու բոլորի մոտ մի բան պակասել էր էդ օրերին:
Յուրաքանչյուրի կողքին իր չափով կանգնել էր: Իրենց բարձրահարկ շենքի «բեսեդկայում» (նա այդպես էլ յոթ տարվա ընթացքում չտեղափոխվեց կառավարական առանձնատուն) վարչապետ եղած ժամանակ էլի իջնում, նստում էր, շենքավորի հետ նարդի խաղում: Գյուղում գյուղացու կողքին էր էդպես` հողվորի նման նստում` դարդլամիշ լինում: Արվեստի, թատրոնի մարդիկ նման սրտացավի տեղ էլ չգիտեն… Չկա էդ պարզ, հասկանալի, անմուտիլովկա, հարազատ տեսակը «վերևներում»: Ասում են:
Բուֆեր էր բառի ամենաիսկական իմաստով: Էլի ու էլի հիշում են, թե ոնց էր իր նման խոնարհ կանգնել հոկտեմբերի 27-ին` դռների առաջ, որպես բուֆեր` երկու կողմերի միջև. սիրտը նոր էին վիրահատել, հիվանդանոցից երկու օր առաջ էր դուրս գրվել, կանգնել-պաշտպանում էր քսանյոթացված պառլամենտը:
Աստծո ողորմությունն էր դաժան սրտի տեր Քոչարյանի կողքին յոթ տարի շարունակ մարդու էդ տեսակի գոյությունը:
Իրեն էր «վստահված» նաև էն օրերի ընդդիմության հետ բուֆերի դերը: Երկու կողմի համար էլ: Մի կողմում քսանյոթի զոհերի հարազատներն էին` Գրետա մայրիկը, Արամը, նրանց ձերբակալված որդին` Արմեն Սարգսյանը, մյուս կողմում տիկին Ռիման էր, Ստեփան Դեմիրճյանը, որոնց հետ պահում էր քաղաքական, մարդկային կապը, գնում Վազգենենց տուն, ժամերով նստում, մի տասն անգամ խմում էր Արմենի ազատման կենացը:
Բուֆեր էր նաև ժողովուրդ-իշխանություն տեսակում: Ինչի կարիքն այսօր էլ կա:
ՈՒ թե անկեղծ. շատ հաճախ եմ իր հետ կռվում. ինձ համար չկան «այս» ու «այն» կողմեր. ավելի շատ զրուցում եմ «էն կողմում» եղողների հետ: Երևի բուֆերի իր դերն «էնտեղ» էլ է շարունակում, դրա համար էլ մեկ էլ ու ինձ բռնում եմ, որ էլի սկսեցի կռվել իր հետ:
Բայց ավելի շատ` աղոթում եմ իր համար:
Կարմեն ԴԱՎԹՅԱՆ

Մեկնաբանություններ